Η Μιδέα σε κείμενα της αρχαίας Ελληνικής γραμματείας.

Η Μιδέα σε κείμενα της αρχαίας Ελληνικής γραμματείας.

T

Λίγες είναι οι αναφορές στη Μιδέα αρχαίων ελλήνων συγγραφέων και ακόμη λιγότερες είναι οι πληροφορίες γι’ αυτήν ως πόλης-κράτους.

{

Τις πρώτες πληροφορίες αντλούμε από τον Όμηρο (8^ος αιώνας π.χ.), ο οποίος στη δεύτερη ραψωδία της Ιλιάδας (στίχοι 694-779) καταγράφοντας τη δύναμη του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος μας δίνει «κατάλογο των νεών»  και απαριθμεί του ηγέτες και τις στρατιωτικές  δυνάμεις που πήραν μέρος στη επιχείρηση κατά της Τροίας. Μεταξύ των ηγετών αναφέρει και τον Τληπ(τ)όλεμο (653-670), γιο του Ηρακλή και της Αστυόχειας, μετέπειτα ηγεμόνα της Ρόδου, που πήρε μέρος στον Τρωικό πόλεμο με εννέα πλοία. Μας πληροφορεί ο Όμηρος πως ο Τληπ(τ)όλεμος σκότωσε τον γέροντα Λυκίμνιο, νόθο ετεροθαλή αδελφό της μητέρας του Αλκμήνης∙ για την ανίερη αυτή πράξη του τον απείλησαν τα αδέλφια του και ο Τληπ(τ)όλεμος υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το ανάκτορο της Τίρυνθας∙ αφού ναυπήγησε πλοία πήρε μαζί του πολύ κόσμο και πήγε στη Ρόδο, όπου ηγεμόνευσε και ίδρυσε τρεις πόλεις, την Λίνδο, την Ιαλυσό και την Κάμειρο.

Ακολουθεί το αρχαίο κείμενο της Ιλιάδας και μετάφραση του Ιάκ. Πολυλά.

Ὁμήρου Ἰλιἁς, Ραψωδία Β΄ στίχοι 653-670

Τληπ(τ)όλεμος δ᾽ Ἡρακλεΐδης ἠΰς τε μέγας τε              653

ἐκ ῾Ρόδου ἐννέα νῆας ἄγεν ῾Ροδίων ἀγερώχων,

οἳ ῾Ρόδον ἀμφενέμοντο διὰ τρίχα κοσμηθέντες              655

Λίνδον Ἰηλυσόν τε καὶ ἀργινόεντα Κάμειρον.

τῶν μὲν Τληπτόλεμος δουρικλυτὸς ἡγεμόνευεν,

ὃν τέκεν Ἀστυόχεια βίῃ Ἡρακληείῃ,

τὴν ἄγετ᾽ ἐξ Ἐφύρης ποταμοῦ ἄπο Σελλήεντος

πέρσας ἄστεα πολλὰ διοτρεφέων αἰζηῶν.                       660

Τληπ(τ)όλεμος δ᾽ ἐπεὶ οὖν τράφ᾽ ἐνὶ μεγάρῳ ἐϋπήκτῳ,

αὐτίκα πατρὸς ἑοῖο φίλον μήτρωα κατέκτα

ἤδη γηράσκοντα Λικύμνιον ὄζον Ἄρηος·

αἶψα δὲ νῆας ἔπηξε, πολὺν δ᾽ ὅ γε λαὸν ἀγείρας

βῆ φεύγων ἐπὶ πόντον· ἀπείλησαν γάρ οἱ ἄλλοι               665

υἱέες υἱωνοί τε βίης Ἡρακληείης.

αὐτὰρ ὅ γ᾽ ἐς ῾Ρόδον ἷξεν ἀλώμενος ἄλγεα πάσχων·

τριχὰ δὲ ᾤκηθεν καταφυλαδόν, ἠδὲ φίληθεν

ἐκ Διός, ὅς τε θεοῖσι καὶ ἀνθρώποισιν ἀνάσσει,

καί σφιν θεσπέσιον πλοῦτον κατέχευε Κρονίων              670

Μετάφραση

Και ο Τληπόλεμος τρανός και ωραίος Ηρακλείδης

εννέα πρύμνες έφερνε Ροδίων περηφάνων

που εις τρεις μοιράσαν το νησί της Ρόδου χώρες όλο

της Λίνδου, της Ιαλυσού και της λευκής Καμείρου.

Και τον λαμπρόν Τληπόλεμον από τον Ηρακλέα

η Αστυόχη εγέννησε, που απ’ όπου την Εφύραν

βρέχει ο Σελλήεις ποταμός, την είχε πάρει εκείνος,

αφού πολλές ξολόθρευσε χώρες ανδρών ηρώων.

Και τούτος ο Τληπόλεμος, άμα στο σπίτι ανδρώθη,

ξάφνου τον θείον μητρικόν φονεύει του πατρός του

τον γέροντα Λικύμνιον. Κι ευθύς κατασκευάζει

καράβια και αφού σύναξε πολλά μαζί του πλήθη

εις τα πελάγη ερίχθηκεν, ότι του Ηρακλέους

οι άλλ’ υιοί και έγγονοι δεινά τον φοβερίζαν.

Και αφού πολύ παράδειραν εφθάσαν εις την Ρόδον

και τριμερώς κατοίκησαν κατά φυλές την νήσον,

και τους αγάπησε ο θεός που σ’ όλους βασιλεύει

και πλουτισμού τους έχυσε πλημμύραν, ο Κρονίδης

G

Ο περιηγητής και γεωγράφος Παυσανίας γεννήθηκε γύρω στο  110 μ.χ. στη Μαγνησία της (βορειοδυτικής) Μ.Ασίας από εύπορη οικογένεια. Σπούδασε την αρχαία ελληνική ποίηση και ιστορία. Το ευκατάστατο της οικογένειας του επέτρεψε να σπουδάσει και να ταξιδέψει από νεαρή ηλικία σε πολλές χώρες όπως Μ.Ασία, Συρία, Παλαιστίνη, Αίγυπτο, Λυβίη, Ελλάδα, Ιταλία. Ήταν από τους πρώτους που είδαν και περιέγραψαν τα ερείπια της Τροίας και των Μυκηνών. Έγραψε ως αυτόπτης μάρτυρας και  η ακρίβεια των περιγραφών του επιβεβαιώνεται από τα ανασκαφικά δεδομένα. Πέθανε ίσως λίγο μετά το 180 μ.χ. σε άγνωστο τόπο. Η «Ελλάδος περιήγησις» αποτελείται από δέκα (10) βιβλία, ήτοι 1. Αττικά, 2. Κορινθιακά, 3. Λακωνικά, 4. Μεσσηνιακά, 5. Ηλιακά Α΄, 6. Ηλιακά Β΄, 7. Αχαϊκά, 8. Αρκαδικά, 9. Βοιωτικά, 10. Φωκικά, που αναφέρονται στην περιήγηση της Πελοποννήσου, της Αττικής, της Βοιωτίας, της Φωκίδας και της Λοκρίδας. Το υλικό που συνέλεξε αποτέλεσε τη βάση των περιγραφών των νεώτερων γεωγράφων.

Παυσανίου, Ελλάδος Περιήγησις,

Κορινθιακά-Λακωνικά

11,16,2

…… Οἱ δέ Ἂβαντος καί Λυγκέως παῖδες τήν βασιλείαν ἐνείμαντο, καί Ἀκρίσιος μέν  αὐτοῦ κατέμεινεν, ἐν τῷ Ἂργει, Προῖτος  δέ τό Ἡραῖον καί Μιδείαν καί Τίρυνθα ἒσχε καί ὃσα πρός θαλάσσῃ τῆς Ἀργείας∙ σημεῖά  τε τῆς ἐν Τίρυνθι οἰκήσεως Προίτου καί ἐς τόδε λείπετα. ……

Μετάφραση

……. Οι γιοί του Αβαντα, του γιού του Λυγκέα, μοίρασαν τη βασιλεία, και ο μεν Ακρίσιος έμεινε εκεί, στο Αργος, ο δε Προίτος πήρε το Ηραίο, τη Μιδεία και την Τίρυνθα και τα παραθαλάσσια της Αργολίδας. Αποδείξεις της διαμονής του Προίτου στην Τίρυνθα υπάρχουν μέχρι των ημερών μας…..

11,25,9

….. Καταβάντων δέ ὡς ἐπί θάλασσαν, ἐνταῦθα οἱ θάλαμοι τῶν Προίτου θυγατέρων εἰσίν∙ ἐπανελθόντων δέ ἐς τήν λεωφόρον, ἐπί Μιδείαν ἐς ἀριστεράν ἣξεις. Βασιλεῦσαι δέ φασιν Ὴλεκτρύωνα ἐν τῇ Μιδείᾳ τόν πατέρα Ἀλκμήνης ∙ ἐπ᾽ ἐμοῦ δέ Μιδείας πλήν τό ἒδαφος ἄλλο οὐδέν ἐλείπετο. Κατά δε  τήν ἐς Ἐπίδαυρον εὐθεῖάν ἐστι κώμη Λῆσσα, ………

Μετάφραση

….. Κατεβαίνοντας κανείς  από την πλευρά της θάλασσας συναντά τους θαλάμους των κορών του Προίτου. Γυρίζοντας στη λεωφόρο, έχει αριστερά τη Μήδεια∙ στη Μήδεια λένε πως βασίλεψε ο Ηλεκτρύωνας, ο πατέρας της Αλκμήνης∙ επί των ημερών μου όμως μόνο θεμέλια διατηρούνταν. Στο δρόμο κατ’ ευθείαν  προς την Επίδαυρο υπάρχει μια κώμη Λήσσα…….

Μεσηνιακά – Ηλιακά

VΙ,20,7

                Ἒστι δέ ἐντός τῆς Ἄλτεως κατά τήν πομπικήν ἒσοδον ἱπποδάμ(ε)ιον καλούμενον, ὃσον πλέθρου χωρίον περιεχόμενον θριγκῷ· ἐς τοῦτο ἃπαξ κατά ἒτος ἓκαστον ἒστι ταῖς γυναιξίν ἒσοδος, αἳ θύουσι τῇ Ἱπποδαμείᾳ καὶ ἂλλα  ἐς τιμήν δρῶσιν αὐτῆς .Τήν δέ Ἱπποδάμειάν φασιν ἐς Μιδέαν τήν ἐν τῇ Ἀργολίδι ἀποχωρῆσαι , ἃτε τοῦ Πέλοπος  ἐπί τῷ Χρυσίπου θανάτῳ μάλιστα ἐς ἐκείνην ἒχοντος τήν ὀργήν· αὐτοί δέ ὕστερον ἐκ μαντείας κομίσαι  φασί της Ἱπποδαμείας τά ὀστά ἐς Ὀλυμπίαν.

Μετάφραση

          Μέσα στην Άλτη, κοντά στην πομπική είσοδο, είναι το λεγόμενο Ιπποδάμειο, χώρος περίπου ενός πλέθρου που περιβάλλεται με μάντρα. Στο Ιπποδάμειο μια φορά το χρόνο μπορούν να μπαίνουν οι γυναίκες, οι οποίες θυσιάζουν για την Ιπποδάμεια και αλλιώς την τιμούν. Η Ιπποδάμεια λένε πως είχε αποσυρθεί στη Μιδέα της Αργολίδας, επειδή ο Πέλοπας είχε οργισθεί , προ πάντων εναντίον της, για το θάνατο του Χρυσίπου. Αργότερα οι ηλείοι λένε πως μετέφεραν, κατόπιν χρησμού, τα κόκκαλα της Ιπποδάμειας στην Ολυμπία.

Αποκατάσταση κειμένου, μετάφραση  και σημειώσεις Ν. Παπαχατζή (ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ 1979 σελ. 375), ο οποίος σημειώνει για την Ιπποδάμεια «Το ιερό, το αφιερωμένο στην κόρη του Οινόμαου και σύζυγο του Πέλοπα Ιπποδάμεια είχε φαίνεται περίβολο από φθαρτό υλικό  και δεν βρέθηκε πουθενά. Πιστεύονταν πως βρίσκονταν παρά τη βορειοανατολική γωνία της Άλτης. Χώρος για ένα τέτοιο ιερό υπάρχει στο μέρος αυτό που συμφωνεί άλλωστε με τη σειρά που ακολουθεί στην περιγραφή του ο Παυσανίας (το αναφέρει μετά τους θησαυρούς και προτού μπει στο στάδιο). Η λατρευτική σημασία της Ιπποδάμειας δεν είναι γνωστή….., έτσι και για την Ιπποδάμεια πιστεύεται πως τιμώνταν στον τόπο τούτο πλάι στον Πέλοπα. Τη θέση της Ιπποδάμειας την πήρε κατόπιν η ΄Ηρα, προς την οποία οι μύθοι σχετίζουν την Ιπποδάμεια (η Ιπποδάμεια π.χ. είχε ιδρύσει τη γιορτή Ηραία)….. Ο Χρύσιππος ήταν γιος μιας νύμφης και του Πέλοπα προ του γάμου του με την Ιπποδάμεια, της οποίας οι γιοί Ατρέας και Θυέστης, σε συνεννόηση με την Ιπποδάμεια, τον σκότωσαν.

H

Στράβωνος Γεωγραφικά,

βιβλίον 8^ο (6,11).

Τῇ μὲν οὖν Τίρυνθι ὁρμητηρίῳ χρήσασθαι δοκεῖ Προῖτος καὶ τειχίσαι διὰ Κυκλώπων, οὓς ἑπτὰ μὲν εἶναι καλεῖσθαι δὲ γαστερόχειρας τρεφομένους ἐκ τῆς τέχνης, ἥκειν δὲ μεταπέμπτους ἐκ Λυκίας· καὶ ἴσως τὰ σπήλαια τὰ περὶ τὴν Ναυπλίαν καὶ τὰ ἐν αὐτοῖς ἔργα τούτων ἐπώνυμά ἐστιν. ἡ δὲ ἀκρόπολις Λίκυμνα ἐπώνυμος Λικυμνίου, διέχει δὲ τῆς Ναυπλίους περὶ δώδεκα σταδίους· ἔρημος δ᾽ ἐστὶ κἀκείνη καὶ ἡ πλησίον Μιδέα, ἑτέρα οὖσα τῆς Βοιωτικῆς· ἐκείνη γὰρ ἔστι Μίδεια ὡς πρόνοια, αὕτη δὲ Μιδέα ὡς Τεγέα· ταύτῃ δ᾽ ὅμορος Πρόσυμνα ... αὕτη ἱερὸν ἔχουσα Ἥρας· ἠρήμωσαν δὲ τὰς πλείστας οἱ Ἀργεῖοι ἀπειθούσας. οἱ δ᾽ οἰκήτορες οἱ μὲν ἐκ [τῆς] Τίρυνθος ἀπῆλθον εἰς Ἐπίδαυρον, οἱ δὲ ἐ[κ τῆς] εἰς τοὺς Ἁλιεῖς καλουμένους, οἱ δ᾽ ἐκ τῆς Ἀ[σίνης (ἔστι δ᾽] αὕτη κώμη τῆς Ἀργείας πλησίον Ναυπλίας) ὑπὸ Λακεδαιμονίων εἰς τὴν Μεσσηνίαν μετῳκίσθ[ησαν, ὅπου] καὶ ἡ ὁμώνυμος τῇ Ἀργολικῇ Ἀσίνῃ πολίχ[νη]. οἱ γὰρ Λακεδαιμόνιοι, φησὶν ὁ Θεόπομπος, πολλὴν κατακτησάμενοι τῆς ἀλλοτρίας εἰς ταύτην κατῴκιζον οὓς ἂν ὑποδέξαιντο τῶν φυγόντων ἐπ᾽ αὐτο[ύς· καὶ οἱ] ἐκ τῆς Ναυπλίας ἐκεῖσε ἀνεχώρησαν.

S

Ο Πίνδαρος γεννήθηκε στις Κυνός Κεφαλές της Βοιωτίας κοντά στη Θήβα το 522 π.Χ. (μεταξύ των ετών 522 – 518 π.χ.)  και πέθανε στο Άργος μετά το 448 π.Χ., παρακολουθώντας αγώνες στο θέατρο ή στο γυμναστήριο. Υπήρξε σπουδαίος λυρικός ποιητής της Αρχαίας Ελλάδας και έγραψε μεταξύ άλλων και επινίκιες ωδές για τους νικητές των Ολυμπίων, των Πυθίων, των Ισθμίων και των Νεμέων αγώνων.

Παραθέτουμε  αποσπάσματα από τις ωδές Ολυμπιόνικος 7 και 10.

Την πρώτη την αφιερώνει στον πυγμάχο Διαγόρα από τη Ρόδο, η οποία (Ρόδος) συνδέεται με τον Τληπόλεμο, γιο της Αλκμήνης και του Ηρακλή, ο οποίος σκότωσε το θείο του και αδελφό της Αλκμήνης, τον Λυκίμνιο. Τα ξεδέρφια του για την ανίερη πράξη του τον υποχρέωσαν να εγκαταλείψει τον τόπο του και εκείνος πήγε στη Ρόδο, όπου ίδρυσε αποικία και ηγεμόνευσε.

Τη δεύτερη την αφιερώνει σ’ εκείνους που αναδείχθηκαν νικητές στους πρώτους Ολυμπιακούς αγώνες, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Οιωνός, που νίκησε στο στάδιο (τρέξιμο). Ο Οιωνός ήταν γιος του Λυκίμνιου, ο οποίος ήταν νόθος γιος του βασιλιά της Μιδέας Ηλεκτρίωνα και της παλακίδας του Μιδέας και αδελφός της Αλκμήνης.

Αρχαίο κείμενο-μετάφραση Μάρκου Θεοδωράκη  Έκδοση ΠΑΠΥΡΟΣ 2008

Πινδάρου,

Ολυμπιόνικος 7

Διαγόρᾳ Ροδίῳ πύκτῃ

Στροφή β΄

ἐθελήσω τοισιν ἐξ ἀρχάς ἀπό Τλαπολέμου                                                    20

ξυνόν ἀγγέλλων διορθῶσαι λόγον, Ἡρακλέος

εὐρυσθενει γέννα. το μέν γάρ πατρόθεν ἐκ Διός εὐχονται· το δ’ Ἀμυντορίδαι

ματρόθεν Ἀστυδαμείας. ἀμφί δ’ ἀνθρώπων φρασίν ἀμπλακίαι

ἀναρίθμητοι κρέμανται· τοῦτο δ΄ἀμάχανον εὑρειν,                                          25

ὃ τι νῦν ἐν και τελευτᾷ φέρτατον ἀνδρί τυχειν.

καί γάρ Ἀλκμάνης κασίγνητον νόθον

σκάπτῳ θενὼν

σκληρᾶς ἐλαίας ἒκτανεν Τίρυνθι Λικύμνιον ἐλθόντ’ ἐκ θαλάμων Μιδέας

τᾶσδέ ποτε χθονός  οἰκιστήρ χολωθείς.                                                            30

Μετάφραση

Από τον Τληπόλεμο θέλω εξ αρχής

κοινό να ορθώσω λόγο, του Ηρακλή

Την ευρυσθενή γενεά. Πατρική καταγωγή

Από τον Δία καυχώνται˙ η μητρική

Της Αστυδάμειας οι Αμυντορίδες.

Όμως σφάλματα αναρίθητα

κρέμονται στις σκέψεις

των ανθρώπων˙ είναι αδύνατο να βρεις

τι τώρα και στο τέλος άριστο στον ανθρώπο

θα τύχει. Της Αλκμήνης τον νόθο αδελφό

τον Λυκίμνιο που από τα παλατια της Μιδέας

ήλθε με πλήγμα από αγριελιάς ραβδί

στην Τίρυνθα εν οργή τον σκότωσε

ο άλλοτε αυτής της χώρας οικιστής.

Ολυμπιόνικος 10

στροφή δ΄

τίς δέ ποταίνιον                                                            60

ἒλαχε στέφανον

χείρεσσι ποσίν τε και ἅρματι,

ἀγώνιον ἐν δόξᾳ θέμενος εὖχος, ἒργῳ καθελών;

στάδιον μέν ἀρίστευσεν, εὐθὺν τὸνον

ποσί τρέχων, παις ὁ Λικυμνίου                                   65

Οἰωνός· ἷκεν δέ Μιδέαθεν στρατὁν ελαύνων·           66

Μετάφραση

Αλλά ποιος πρώτος

το πρωτάκουστο πήρε στεφάνι,

ποιός για τα δυνατά χέρια

ποιός για τα πόδια και το άρμα;

Ποιός καύχημα έθεσε για τη δόξα

των αγώνων κι επάξια το κέρδισε;

Στο στάδιο ο Οιωνός του Λικύμνιου

ο γιός με σταθερό τρέξιμο αρίστευσε

από τη Μιδέα με τον στρατό του ήλθε

"

Ο Θεόκριτος, που ο γεννήθηκε στις Συρακούσες γύρω στο 315 και πέθανε 260 π.Χ., ήταν ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της Ελληνιστικής εποχής και πρωτοπόρος της βουκολικής ποίησης, γιατί στα περισσότερα ποιήματά του η θεματολογία βασίζεται στον ποιμενικό βίο. Για τη ζωή του Θεόκριτου δεν διαθέτουμε πολλές πληροφορίες, ενώ όσα γνωρίζουμε προέρχονται κυρίως από το ίδιο το έργο του. Από το σύνολο του έργου του, διασώθηκαν τριάντα ποιήματα, που αργότερα συγκεντρώθηκαν κάτω από το γενικό τίτλο Ειδύλλια.  Η γλώσσα που χρησιμοποίησε ο Θεόκριτος ήταν η δωρική διάλεκτος, αλλά συναντάται επίσης η ιωνική – κυρίως σε ποιήματα επικού ύφους – και η αιολική. Σχεδόν το σύνολο των Ειδυλλίων είναι γραμμένο σε δακτυλικό εξάμετρο.

Αρχαίο κείμενο-μετάφραση Αλέκος Φωτιάδης Εκδόσεις ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ

Θεοκρίτου ειδύλλια

ΧΙΙΙ ΥΛΑΣ 16

Ἀλλ᾽ ὅτε τὸ χρύσειον ἔπλει μετὰ κῶας Ἰάσων               16
Αἰσονίδας, οἱ δ᾽ αὐτῷ ἀριστῆες συνέποντο
πασᾶν ἐκ πολίων προλελεγμένοι ὧν ὄφελός τι,
ἵκετο χὡ ταλαεργὸς ἀνὴρ ἐς ἀφνειὸν Ἰωλκόν,

Ἀλκμήνας υἱὸς Μιδεάτιδος ἡρωΐνας,                            20

Μετάφραση

Κι’ όταν ο γιος του Αίσωνα ο Ιάσων ετοιμαζόταν να πάει στην Κολχίδα, για το χρυσό το δέρας και διάλεγε τριγύρω του από τις πολιτείες τα πρώτα παληκάρια, για ν’ αποχτήσουν κέρδη, τότε κι’ ο ακούραστος γιος της ηρωίδας Μιδεάτιδας Αλκμήνης πήγε κι’ αυτός μαζί τους στην πλούσια Ιωλκό.

!

Ο Στέφανος Βυζάντιος έζησε περί τα τέλη του 5ου έως τα μέσα του 6ου μ.χ. αιώνα. Καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη, το αρχαίο Βυζάντιο, εξ ου και η προσωνυμία του Βυζάντιος. Ήταν πολυμαθής ιστορικός, γεωγράφος, μαθηματικός, αστρονόμος, και γραμματικός και δίδαξε στο Βυζάντιο αλλά και στην Αλεξάνδρεια. Συνέγραψε πολλά έργα, από τα οποία το κυριώτερο είναι τα «Εθνικά», δηλαδή γεωγραφικό λεξικό με πλήθος πληροφορίες  ιστορικές, γλωσσολογικές, ετυμολογικές, θρησκευτικές, μυθολογικές, κ.α. για τον αρχαίο κόσμο μέχρι την εποχή του. Από το έργο αυτό σώζονται μικρά αποσπάσματα, αλλά διαθέτουμε μια επιτομή του έργου του, που συντάχθηκε από κάποιον Ερμόλαο.

Στέφανος Βυζάντιος

Μίδεια πόλις ἐν Ἂργει, ἡ νῦν κώμη , ἡ πρότερον Περσέως πόλις, ἀπό Μιδείας τῆς Ἀλωέος θυγατρός. Λέγεται χωρίς τό (ι) Μιδέα.

T

Απολλόδωρος (ο Αθηναίος)

Ο Απολλόδωρος γεννήθηκε περί το 180 π.χ.  και πέθανε μεταξύ των ετών 111-109 π.χ. Υπήρξε μαθητής του στωικού Διογένη και παρακολούθησε παραδόσεις του γραμματικού Αρίσταρχου στην Αλέξάνδρεια. Αναμείχθηκε στην επιστημονική ζωή του «Μουσείου (τέμενος των Μουσών)» της Αλεξάνδρειας, από όπου μαζί με άλλους σοφούς τον έδιωξαν το 146 π.χ. και  μετέβη στην Πέργαμο. Έγραψε μεταξύ άλλων τα Χρονικά, που αναφέρονταν στα πνευματικά και ιστορικά γεγονότα, που έλαβαν χώρα από την άλωση της Τροίας (1184 π.χ.) μέχρι το 144 π.χ.  καθώς και πολλά άλλα έργα. Το έργο βιβλιοθήκη, αποτελούμενο από 4 βιβλία, είναι ιδιαίτερα σημαντικό, γιατί δίνει καλή και λεπτομερή εικόνα των ελληνικών μύθων για τους θεούς και τους ήρωες. Λέγεται ότι «η βιβλιοθήκη» δεν είναι δικό του έργο αλλά άλλου Απολλόδωρου, «Ψευδο-Απολλόδωρου» καλουμένου, γιατί το ύφος γραφής κατατάσσει το έργο στον α΄αιώνα μ.χ..

Αρχαίο κείμενο Πύρρος Πετρίδης – Έκδοση ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ 1939

Απολλοδώρου (του Αθηναίου)

Βιβλιοθήκη Β.4-4,4-5 και 4-6

Β 4,4] Περσεὺς δὲ μετὰ Δανάης καὶ Ἀνδρομέδας ἔσπευδεν εἰς Ἄργος, ἵνα Ἀκρίσιον θεάσηται. ὁ δὲ <τοῦτο μαθὼν καὶ> δεδοικὼς τὸν χρησμόν, ἀπολιπὼν Ἄργος εἰς τὴν Πελασγιῶτιν ἐχώρησε γῆν. Τευταμίδου δὲ τοῦ Λαρισσαίων βασιλέως ἐπὶ κατοιχομένῳ τῷ πατρὶ διατιθέντος γυμνικὸν ἀγῶνα, παρεγένετο καὶ ὁ Περσεὺς ἀγωνίσασθαι θέλων, ἀγωνιζόμενος δὲ πένταθλον, τὸν δίσκον ἐπὶ τὸν Ἀκρισίου πόδα βαλὼν παραχρῆμα ἀπέκτεινεν αὐτόν. αἰσθόμενος δὲ τὸν χρησμὸν τετελειωμένον τὸν μὲν Ἀκρίσιον ἔξω τῆς πόλεως ἔθαψεν, αἰσχυνόμενος δὲ εἰς Ἄργος ἐπανελθεῖν ἐπὶ τὸν κλῆρον τοῦ δι᾽ αὐτοῦ τετελευτηκότος, παραγενόμενος εἰς Τίρυνθα πρὸς τὸν Προίτου παῖδα Μεγαπένθην ἠλλάξατο, τούτῳ τε τὸ Ἄργος ἐνεχείρισε. καὶ Μεγαπένθης μὲν ἐβασίλευσεν Ἀργείων, Περσεὺς δὲ Τίρυνθος, προστειχίσας Μίδειαν καὶ Μυκήνας. 

Μετάφραση

( Ο Περσέας αφού ακούσια προκάλεσε τον θάνατο του παππού του Ακρίσιου σε γυμνικούς αγώνες στη Λάρισα) …….. έθαψε τον Ακρίσιο έξω από την πόλη και επειδή ντρεπόταν να επιστρέψει στο Αργος στην κληρονομία εκείνου που εξ αιτίας του πέθανε, αφού ήλθε στην Τίρυνθα, άλλαξε με το γιο του Προίτου τον Μεγαπένθη και του έδωσε το Αργος. Και ο Μεγαπένθης βασίλευσε στους Αργείους, ενώ ο Περσέας στην Τίρυνθα, αφού περιτείχισε την Μίδεια και τις Μυκήνες.

[Β 4,5] Ἠλεκτρύων δὲ γήμας τὴν Ἀλκαίου θυγατέρα Ἀναξώ, ἐγέννησε θυγατέρα μὲν Ἀλκμήνην, παῖδας δὲ <Στρατοβάτην> Γοργοφόνον Φυλόνομον Κελαινέα Ἀμφίμαχον Λυσίνομον Χειρίμαχον Ἀνάκτορα Ἀρχέλαον, μετὰ δὲ τούτους καὶ νόθον ἐκ Φρυγίας γυναικὸς Μιδέας Λικύμνιον.

Μετάφραση

Ο Ηλεκτρύωνας, αφού νυμφεύθηκε τη θυγατέρα του Αλκαίου Αναξώ, γέννησε κόρη την Αλκμήνη και γιους τον Στρατοβάτην, τον Γοργοφόνον, τον Φυλόνομον, τον Κελαινέα, τον Αμφίμαχο, τον Λυσίνομο, τον Χειρίμαχο, τον Ανάκτορα, και τον Αρχέλαο και μετά από αυτούς γέννησε και ένα νόθο, τον Λικύμνιο, από τη Μίδεια, γυναίκα από τη Φρυγία.

[Β 4,6] Ἠλεκτρύονος δὲ βασιλεύοντος Μυκηνῶν, μετὰ Ταφίων οἱ Πτερελάου παῖδες ἐλθόντες τὴν Μήστορος ἀρχὴν [τοῦ μητροπάτορος] ἀπῄτουν, καὶ μὴ προσέχοντος Ἠλεκτρύονος ἀπήλαυνον τὰς βόας· ἀμυνομένων δὲ τῶν Ἠλεκτρύονος παίδων, ἐκ προκλήσεως ἀλλήλους ἀπέκτειναν. ἐσώθη δὲ τῶν Ἠλεκτρύονος παίδων Λικύμνιος ἔτι νέος ὑπάρχων, τῶν δὲ Πτερελάου Εὐήρης, ὃς καὶ τὰς ναῦς ἐφύλασσε. τῶν δὲ Ταφίων οἱ διαφυγόντες ἀπέπλευσαν τὰς ἐλαθείσας βόας ἑλόντες, καὶ παρέθεντο τῷ βασιλεῖ τῶν Ἠλείων Πολυξένῳ· Ἀμφιτρύων δὲ παρὰ Πολυξένου λυτρωσάμενος αὐτὰς ἤγαγεν εἰς Μυκήνας. ὁ δὲ Ἠλεκτρύων τὸν τῶν παίδων θάνατον βουλόμενος ἐκδικῆσαι, παραδοὺς τὴν βασιλείαν Ἀμφιτρύωνι καὶ τὴν θυγατέρα Ἀλκμήνην, ἐξορκίσας ἵνα μέχρι τῆς ἐπανόδου παρθένον αὐτὴν φυλάξῃ, στρατεύειν ἐπὶ Τηλεβόας διενοεῖτο. ἀπολαμβάνοντος δὲ αὐτοῦ τὰς βόας, μιᾶς ἐκθορούσης Ἀμφιτρύων ἐπ᾽ αὐτὴν ἀφῆκεν ὃ μετὰ χεῖρας εἶχε ῥόπαλον, τὸ δὲ ἀποκρουσθὲν ἀπὸ τῶν κεράτων εἰς τὴν Ἠλεκτρύονος κεφαλὴν ἐλθὸν ἀπέκτεινεν αὐτόν. ὅθεν λαβὼν ταύτην τὴν πρόφασιν Σθένελος παντὸς Ἄργους ἐξέβαλεν Ἀμφιτρύωνα, καὶ τὴν ἀρχὴν τῶν Μυκηνῶν καὶ τῆς Τίρυνθος αὐτὸς κατέσχε· τὴν δὲ Μίδειαν, μεταπεμψάμενος τοὺς Πέλοπος παῖδας Ἀτρέα καὶ Θυέστην, παρέθετο τούτοις.

Μετάφραση

Όταν στις Μυκήνες βασίλευε ο Ηλεκτρύωνας (τα παιδιά του Πτερελάου και ο Τάφιος ζητούσαν από τον Ηλεκτρύωνα να τους παραδώσει το βασίλειο και επειδή ο Ηλεκτρύωνας αρνιόταν αποπειράθηκαν να πάρουν τα βόδια του. Στη σύγκρουση που επακολούθησε σκοτώθηκαν όλα τα παιδιά του Ηλεκτρύωνα εκτός από τον Λυκίμνιο, που ήταν μικρός καθώς επίσης σκοτώθηκαν και τα παιδιά του Πτερελάου, εκτός από τον Ευήρη, γιατί φύλαγε τα πλοία. Οι Τάφιοι απέπλευσαν παίρνοντας μαζί τους και τα βόδια του Ηλεκτρύωνα, τα οποία άφησαν ως παρακαταθήκη στον βασιλιά των Ηλείων Πολύξενο, από τον οποίο τα παρέλαβε ο Ηλεκτρύωνας καταβάλλοντας λύτρα. Ο Ηλεκτρύωνας ήθελε να εκδικηθεί το θάνατο των παιδιών του και για το λόγο αυτό παρέδωσε την θυγατέρα του Αλκμήνη και τα βόδια στον Αμφιτρύωνα.) ……….Καθώς ο Αμφιτρύωνας παρελάμβανε τα βόδια, ένα από αυτά έτρεξε και ο Αμφιτρύωνας  του έριξε το ρόπαλο, που κρατούσε στα χέρια του, αυτό όμως χτύπησε στα κέρατα του βοδιού, άλλαξε πορεία και ήλθε στο κεφάλι του Ηλεκτρύωνα και τον σκότωσε. Με πρόφαση το γεγονός αυτό ο Σθένελος  έδιωξε τον Αμφιτρύωνα διά παντός από το Αργος και κράτησε αυτός την εξουσία των Μυκηνών και της Τίρυνθας˙ την Μίδεια, αφού κάλεσε τα παιδιά του Πέλοπα, Ατρέα και Θυέστη, την παραχώρησε σ’ αυτούς.

  

Posted in Μιδέα, Μυθολογία