Αίτησις περί απαλλαγής εκ πολιτικής προικοδοτήσεως

Αίτησις περί απαλλαγής εκ πολιτικής προικοδοτήσεως

{Περίπτωση αγοράς εθνικής γης από φτωχούς αγρότες, μάλλον Γκερμπεσιώτες και η απογοήτευσή τους, πού «η προικοδότησίς τους αύτη  εστάθη ο όλεθρός τους, εστάθη η ανίατος δυστυχία τους»}

                Σύμφωνα με το νόμο της 26 Μαḯου 1835 (ΦΕΚ 2/19-6-1835), «περί προικοδοτήσεως των ελληνικών οικογενειών» δύο δημότες Μηδείας (Μιδέας), οι Παν. Παπαγεωργόπουλος και Α:Π: Γεωργίου, αγόρασαν από το ελληνικό κράτος με τους όρους του προαναφερόμενου νόμου, δηλαδή σε πλειοδοτική δημοπρασία 20 στρέμματα εθνικής γης αγεωργήτου (χέρσας) αντί τιμήματος δραχμών 3.000, εξοφλητέου τοκοχρεωλυτικώς με δεκαετή πίστωση {ίδε σχετικά με την έννοια των εθνικών κτημάτων και τη διαδικασία πώλησης αυτών το άρθρο ΕΘΝΙΚΑ ΚΤΗΜΑΤΑ }. Φαίνεται όμως πως οι δύο επίδοξοι ιδιοκτήμονες δεν υπολόγισαν με ακρίβεια τα έσοδα και τα έξοδα της αγοράς και αξιοποίησης του κτήματος και μετάνιωσαν για την αγορά. Για να απαλλαγούν όμως από το κτήμα και τις υποχρεώσεις που είχαν αναλάβει έπρεπε να αναστραφεί η πώληση και το κτήμα να επιστρέψει στο κράτος. Για το σκοπό αυτό υπέβαλαν προς τον Υπουργό των οικονομικών την παρακάτω αίτησή τους, την οποία βρήκα αναρτημένη στα Γενικά Αρχεία του Κράτους ερευνώντας τον φάκελλο των εθνικών κτημάτων Αργολιδοκορινθίας και την παραθέτω αμέσως κατωτέρω. Ακολουθούμε πιστά τη γραφή του πρωτοτύπου.
Μετά το κείμενο της αίτησης ακολουθούν μερικά σχόλια και επεξηγήσεις.

                                                              S S S

 Προς το επί των Οικονομικών Υπουργείο

Εν Ναυπλίω

18 Ιουνίου 1846                                                                          αίτησις περί απαλλαγής εκ πολιτικής

                                                                                                                                     προικοδοτήσεως

(Εντός σφραγίδος)                                                                                   υπ’ όψιν του Κου Υπουργού

Θ10 ΕΛΗΦΘ. ΤΗΝ 8 Ιουλίου

1846

ΑΡ.ΠΡΩΤΟΚΟΛ.23818

  

Εθεωρήθ

13 Αυγ.1847

ο Τμηματ.

υπογραφή

             

              

Όταν κατά το έτος 1838 και 1839 εκποιούντο επί πολιτική προικοδοτήσει εθνικαί διαθέσιμοι γαίαι εις Ναύπλιον, ηθελήσαμεν και οι υποφαινόμενοι κάτοικοι και δημόται του Δήμου Μηδείας της αυτής επαρχίας  κατά προτροπήν των τότε υπαλλήλων  Αρχών   ν’ αγοράσωμεν τοιαύτας γαίας διά να ωφεληθώμεν από τους ευεργετικούς σκοπούς του περί προικοδοτήσεως των ελληνικών οικογενειών Νόμου, ακτήμονες όντες παντάπασι  να ωφεληθώμεν, λέγομεν εκ της αγοράς ταύτης δια την ολιγότητα του χρεωλυσίου και τόκων,  προς διατροφήν των πολυμελών δύο οικογενειών μας.

      Κατά συνέπειαν όθεν τούτοις επαρουσιάσθημεν τότε εις την δημοπρασίαν και βυθισμένοι όντες εις την απάτην και την  μη  ακριβή εξέτασιν των συνεπειών πλειοδοτούμεν επί ενός κεχερσωμένου τεμαχίου αποκέντρου καθόλα και αγεωργήτου προ αιώνων του  πρώην  οθωμανού Δερβίσαγα εκ Βασ: στρεμ: 20 188/1000 και μένει επ’ ονόματί μας δια δραχ: 3000 προς δραχ: 150 το στρέμμα τιμή την οποίαν ούτε καν εφανταζόμεθα να δώσωμεν και την οποίαν, βέβαια,ηθέλαμεν φρίξη να την  ακούσωμεν μόνον και προελθούσαν από παντελή ως είρηται άγνοιαν και μέθην της αμίλλης της δημοπρασίας.

     Ούτως όμως εις ελπίδα ότι γεωργουμένου του προκειμένου αγρού καθ’ όλην την εντέλειαν διά των  ιδίων μας χειρών, και πειθόμενοι από ψευδή φαντασίαν  και απάτην  ότι γεωργοί όντες και γεωργούντες έναν κεχερσωμένον αγρόν δύναται  να μας παρέξη εισόδημα επαρκούν τουλάχιστον διά την προς το δημόσιον πληρωμήν  του χρεωλυσίου και τόκων  εδέχθημεν την από 19: Ιανουαρίου  1839 υπ’ αριθ. 2255/36562 έγκρισιν της τότε Γραμματείας και υπεγράψαμεν εις Ναύπλιον και την προικοδοτικήν μας ομολογίαν.

     αλλά τι συμβαίνει, Κε Υπουργέ! αντί να ωφεληθώμεν εκ του Νόμου τούτου  η προικοδότησίς μας αύτη  εστάθη ο όλεθρός μας εστάθη η ανίατος δυστυχία μας, αφού και τρείς αροτήρας βόας μέχρι της εκχερσώσεώς του εχάσαμεν αφού και τόσα εξοδεύσαμεν υποκύψαντες  εξ αυτού εις ιδιαίτερον χρέος αφού και τους ιδίους ημών κόπους κατηναλώσαμεν  εις μάτην δεν ηδυνήθημεν όμως ν’  απολαύσωμεν εξ αυτού ουδέ το εν τρίτον των  πληρωμών του χρεωλυσίου και τόκων. τρείς εδοκιμάσαμεν την σποράν του διότι ανά εν έτος  μένει νεατόν  ένεκα της κακίστης  ποιότητός του  και των μεν  δύω δεν απελαύσαμεν ουδέ το τρίτον του χρεωλυσίου  των δε τρίτων τουτέστιν  το παρελθόν έτος δεν  ελάβομεν μήτε το ήμισυ της σποράς μας ∙  και τούτο εστάθη η μάστιγξ  και ο αφανισμός μας εξοδεύοντες και σπείροντες χωρίς ν’ απολαμβάνωμεν  τίποτε στεναζόντων και των νηπίων  τέκνων μας συγκειμένων ως επί το πλείστον από θήλεα βρέφη και ζητούντων μόνον τον επιούσιον άρτον.

       Επειδή δε Κε Υπουργέ, ως ειδήμων και πολυπράγμων των τοιούτων γνωρίζετε καλώς  τα περί των κτημάτων και κρίνετε οίκοθεν ως άνθρωπος της Ελλάδος περί των απολαύσεων ενός Γεωργού εκ των τοιούτων Γαιών και  βλέπομεν περιττόν να σας εξηγηθώμεν πλατύτερον μόλαταύτα τολμώμενοι ως οι υποσημειούμενοι διά να σας υποβάλλομεν τον κατωτέρω προϋπολογισμόν των εσόδων και  εξόδων δια να πεισθείτε έτι πλέον περί της  αντιτάκτου αληθείας και μας απαλλάξητε εκ τοιούτου κινδύνου, και ιδού:

εις τ’ ανωτέρω 20 στρέμματα σπείραμεν 16: κοιλά σμιγόν επί οκάδας 20/ διότι μόνον σμιγός γίνεται/  και απολαμβάνομεν εν καιρώ πληρεστάτης ευφορίας κοιλά 90: επί 4 ½ κοιλά έκαστον στρέμμα.

εξ αυτών  16 κοιλά είναι  η σπορά  και μένουν                                                       κοιλά 74

και πληρώνομεν

διά δέκατον του δημοσίου                                                  κοιλά      9

διά καλλιέργειαν, θέρισμα                      2: επί τοις %           «        18

δι’ αλώνισμα και όλα εν γένει τ΄άλλα                «                   «        18

διά δημοτικόν φόρον σχεδόν                                                  «         2

διά τους αγροφύλακας και  ----------   ;                                    «         2

                                                                                                         ---------- 

                                                                                                            49------------------------ 49
ώστε μένουν  κοιλά.............................................................................................................. 25     

προς δραχμάς 3 ½ έκαστον..............................................................................  δραχ...... 88

εξ αυτών δε πληρώνομεν διά χρεωλύσιον των 2000 δραχμών κατ’ έτος …..δραχ:....120

διά δεκαετή πίστωσιν και τόκους                                                                              «  .....108

ώστε απολαμβάνομεν......................................................................................... δραχ:......88  

και πληρώνομεν  ..................................................................................................δραχ.....228

εκ τούτου ότι καθώς γνωρίζετε ο τόκος της δεκαετούς πιστώσεως από έτος εις έτος διπλασιάζει και κατά το τέλος εννεαπλασιάζει  τουτέστιν φθάνει τας 180 δραχμάς αντί των 108 του πρώτου έτους παρεκτός και ότι μένοντος ανά εν έτος νεατού του προκειμένου αγρού δεν απολαμβάνομεν δραχμάς 88 αλλά μόνον δραχμάς 44 δι’ έκαστον έτος και πληρώνομεν ως ερρήθη δρ. 228 και επέκεινα.

      εκ τούτων όθεν πληροφορείσθε εκτενώς Κε Υπουργέ, τον όλεθρον τον οποίον τρέχομεν και την μεγίστην  και επί του παρόντος και επί του μέλλοντος δυστυχίαν μας. είμεθα οικογενειάρχαι άνθρωποι πάμπτωχοι, και ακτήμονες και σας παρακαλούμεν ευσπλαχνιζόμενοι και ημάς και τα νήπια και θηλάζοντα εισέτι τέκνα μας και χάριν επιεικίας να μας απαλλάξετε εκ της προικοδοτήσεως αυτής, διότι είμεθα αφανισμένοι και  προτιμώμεν κάλλιον τον φυσικόν θάνατόν μας παρά την αιωνίαν αιχμαλωσίαν ημών τε και των τέκνων μας.

     ο Νόμος της προικοδοτήσεως Σεβ: υπουργέ εξεδόθη προς βοήθειαν και εμψύχωσιν των ελληνικών οικογενειών ένεκα των ευκολιών του,  αλλά προς ημάς εστάθη ο όλεθρος και ευαρεστηθείτε παρακαλούμεν μετά δακρύων  να εξετάσητε και μας απαλλάξητε εκ της προικοδοτήσεως αυτής διότι το κτήμα παρόν υπάρχει, δεν είναι φθαρτόν, είναι γη, ήτοι  μήτε φθείρεται, αλλ’ ούτε αλλοιούται και διά του τρόπου τούτου θέλετε πράξει έργον θεάρεστον και διπλούν ευεργέτημα και εις ημάς και εις τας οικογενείας μας και σας αναπέμπομεν αιωνίαν ευγνωμοσύνην διά της απαλλάξεως του επικειμένου εκ μέρους του Δημοσίου κινδύνου μας.

Δύναταί τις να είπη ότι μετά 10: ;  και 36: έτη θέλομεν αποκατασταθεί ιδιοκτήται 20 στρεμμάτων Γαιών, αλλά δι’ αυτά θέλομεν πληρώσει δραχμάς  1360 διά δεκαετή πίστωσιν και δραχμάς 4320 διά προικοδοτικήν τ’ όλον δραχμάς 5680 ενώ δεν θέλομεν απολαύση καθ’ όλον το διάστημα ει μη μόνον δραχ.1584 και το χρέος θα υπάρχει πενταπλούν  και θ’  αυξάνει από έτος εις έτος.

      Ευέλπιδες όντες, εις την δικαιοσύνην και πατρικήν μέριμνάν σας, υποσημειούμεθα με σέβας βαθύ.

ευπειθέστατοι

δημόται μηδείας

παν. παπαγεωργόπουλος

Α:Π: Γεωργίου

Σχόλια και Επεξηγήσεις

αντίτακτος, επίθ. από το ρήμα αντιτάσσω, εκείνος που κανείς δεν μπορεί να του αντισταθεί.

νεατός, επίθ. από το ρήμα νεάω= αροτριώ, οργώνω χέρσο χωράφι και νεατός= χέρσα γη, που οργώθηκε πρόσφατα.

σμιγός και σμιγάδι, είναι ουσιαστικό, που προέρχεται από τη λέξη συμμιγής και εκείνη από τη λέξη συμμ(ε)ίγνυμι και σημαίνει ανακατεμένα (μίγμα) σιτάρι και κριθάρι ή σπανιότερα σιτάρι και σίκαλη.

Για τον προσδιορισμό της ποσότητας του γεννήματος χρησιμοποιείται το «κοιλό».

«Κοιλό», είναι μονάδα μέτρησης χωρητικότητας και δεν έχει καμία σχέση με το κιλό (ελληνικά χιλιόγραμμο) ως μονάδα μέτρησης βάρους. Χρησιμοποιείται στο αλώνι για τη μέτρηση της παραγωγής δημητριακών και οσπρίων και το βάρος του ποικίλει ανάλογα με το ειδικό βάρος του μετρουμένου σπόρου, ήτοι σιτάρι και κουκιά 22 οκάδες, κριθάρι 18 οκάδες, φακές και ρεβύθια 24 οκάδες. Στην εποχή που αναφέρεται το κείμενο κάθε περιοχή είχε το δικό της διαφορετικό «κοιλό» και για διευκόλυνση των συναλλαγών, προκειμένου να υπάρχει σταθερότητα στο ζύγισμα είχε καθιερωθεί το «κοιλό Κωνσταντινουπόλεως», το οποίο για συντομία και διευκόλυνση πήρε με την πάροδο του χρόνου την ονομασία «σταμπόλι», λέξη που προέρχεται από τη φράση «εις την πόλη».  Το κοιλό Κωνσταντινουπόλεως, δηλαδή το «σταμπόλι» αποτελούνταν από δύο «Κουβέλια» και το βάρος του ήταν ίσο με είκοσι τέσσερις (24) οκάδες σιτάρι.

Στην Πελοπόννησο το κοιλό ήταν  ίσο με είκοσι δύο (22) οκάδες σιτάρι (Σακελλαρίου: Η Πελοπόννησος κατά την δευτέραν Τουρκοκρατίαν σελ. 130), το ίδιο και στη Χίο. Στο κείμενό μας θεωρεί το κοιλό ίσο με 20 οκάδες, πλην είχε υπόψει του σμιγό, οπότε 22 οκάδες σιτάρι συν  18 οκάδες κριθάρι διά 2= 20 οκάδες σμιγού.

Η οκά ήταν Οθωμανική μονάδα μέτρησης βάρους και υποδιαιρούνταν σε 400 δράμια. Μία οκά ήταν ίση με 1.283 γραμμάρια ή το ίδιο με 1,283 κιλά και το δράμι ήταν ίσο με 3,2 γραμμάρια. Πολλαπλάσια της οκάς ήταν το καντάρι ίσο με 44 οκάδες  ή ίσο με 56,4476 χιλιόγραμμα και το τσεκί ίσο με 4 καντάρια (=225,7904 χιλιόγραμμα).

 Η επίσημη κατάργηση όλων των παλαιών μέτρων και σταθμών στην Ελλάδα έγινε στις 31 Μαρτίου 1959.

          Το έγγραφο υπογράφεται από τους Παν. Παπαγεωργόπουλο και Α:Π: Γεωργίου, χωρίς να αναφέρεται ο τόπος καταγωγής τους παρά μόνο ότι είναι «δημόται μηδείας». Πιστεύουμε ότι κατάγονται από το Γκέρμπεσι (Παπαγεωργόπουλος και Γεώργας) και εάν αυτό συμβαίνει τον μεν πρώτο δεν μπορούμε να τον ταυτοποιήσουμε, ενώ ο δεύτερος πρέπει να είναι ο Αθανάσιος Γεώργου, γεννημένος το 1784, γενάρχης του γένους των Βιλαίων.

Στοιχεία για τον προσδιορισμό της θέσης του κτήματος δεν έχουμε, γνωρίζουμε μόνο πως αυτό ανήκε στην ιδιοκτησία του Οθωμανού Δερβίσαγα.

          Ενδιαφέρουσα είναι λογιστική ανάλυση της αξίας του παραγόμενου προϊόντος μετά την αφαίρεση των δαπανών καλλιέργειας και συνεπώς και ο προσδιορισμός  της ετήσιας απόδοσης του κτήματος:

          Για να διευκολύνουμε τον σύγχρονο παραγωγό να αντιληφθεί την έννοια των κοιλών τα μετατρέπουμε σε οκάδες και χιλιόγραμμα εντός παρενθέσεων.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των καλλιεργητών,

Η ετήσια απόδοση του κτήματος ανέρχεται σε    90 κοιλά, (1.800 οκάδες ή 2.309,4 κιλά)

Έξοδα

Για σπορά χρησιμοποιήθηκαν                           16,00 κοιλά (320 οκάδες- 410,560 κιλά)

Για φόρο του Δημοσίου 10% (δεκάτη) 90Χ10%= 9,00 κοιλά (180 οκάδες- 230,940 κιλά)

Για καλλιέργεια, θέρισμα 2% 90Χ2%=               1,80 κοιλά ( 36 οκάδες-   46,188 κιλά) 

Για αλώνισμα και όλα εν γένα τα΄άλλα 90Χ2%=   1,80 κοιλά ( 36 οκάδες-   46,188 κιλά)

Για δημοτικό φόρο                                           2,00 κοιλά ( 40 οκάδες-   51,320 κιλά)

Για αγροφύλακες και -;                                     2,00 κοιλά (40 οκάδες-    51,320 κιλά)

Συνολικά έξοδα καλλιέργειας                           32,60 κοιλά (732 οκάδες- 939,156 κιλά)

και όχι 65 κοιλά (1.300 οκάδες ή 1.667,9 κιλά), δεδομένου ότι το ποσοστό 2% επί της παραγωγής των 90 κοιλών ανέρχεται σε 1,8 κοιλά και όχι σε 18 όπως υπολογίζουν στην ανάλυσή τους δύο φορές.

Καθαρό υπόλοιπο παραγωγής για τον παραγωγό 90-32,60=57,40 κοιλά χ20 οκάδες ανά κοιλό=1.148 οκάδες σμιγού και αξία παραγωγής 57,40 κοιλά χ3,5 δραχμές=200,90 δραχμές. Αλλά και με την αποκατάσταση του λογαριασμού και πάλι δεν βγαίνει ο αγρότης, γιατί και πάλι πρέπει να πληρώσει περισσότερα από όσα εισπράττει.

Την αλήθεια του λογαριασμού παραγωγής δεν είμαι σε θέση να την ελέγξω από πλευράς εξόδων και αποτελέσματος παραγωγής και για το λόγο αυτό πρέπει να τον δεχθώ ως αληθινό, αν και κατά βάθος αμφιβάλλω.

          Δε γνωρίζουμε το αποτέλεσμα της αίτησης, εάν δηλαδή η καρδιά του κ. Υπουργού ράγισε μπροστά στη φτώχια και τη δραματική έκκλησή τους «της απαλλάξεως του επικειμένου εκ μέρους του Δημοσίου κινδύνου».  

Χρίστος Ιωάν. Κώνστας

Θέση αρχείου

Γενικά Αρχεία του Κράτους/Αρχειομνήμων/Εθνικά κτήματα/Πολιτικές και στρατιωτικές προικοδοτήσεις/Νομός Αργολίδος και Κορινθίας/Επαρχία Ναυπλίας και Αργους/Φ.131 (1846)/Σελίς 19/Λήψεις 380 (3149893)/Σελίς 20/Λήψεις 381-383 (3149894,95,96)

Posted in Εθνικά Κτήματα